108年太魯閣族期刊 – qkktt台灣太魯閣族語言發展學會

語言活力的重要指標—世代傳承 Apay Yuki

語言的世代傳承意指將語言從上一代傳給下一代。「確保世代傳承」是語言復振工作的終極目標，也是語言活力的重要指標，而使用瀕危語言的孩童若能回到語言習得的狀態(從日常互動中自然學到語言)，即能確保語言的世代傳承 (Fishman 1991；O’Grady and Hattori 2016)。然而，當前說族語包括太魯閣語的環境缺乏，無法使孩童回到語言習得的狀態，但為達成世代傳承的終極目標，以下這四項要素，可做為我們各學習階段或場域的基本指導或學習原則(O’Grady and Hattori 2016: 52-53):

年輕的語言學習者(最好是嬰幼兒)能廣泛地或充分地處在全母語的環境之下，至少每個星期幾千個字詞以上。另外，幼童語言學習的能力雖然很強，但成功的要素端賴於他們與母語使用者的互動頻率。
復振計畫通常會以添加性雙語為目標，但需要確保學習者處在兩種適量或均衡的語言環境(A和B語言各佔約50%)。雖尚無定論，但粗略估計，學校使用母語的時數，至少每週需20小時(每天4小時) 。
為不使兩種語言能力減退，幼童需持續處在均等的語言環境中，至少維持到青少年時期。

(4).雖有各種不同的語言復振模式，但需謹記的原則是，語言習得的能力會隨著年紀增長而衰退，而這種能力的衰退現象最早會發生在1歲的時期(Kuhl 2011)。

因此，雖然目前我們的兒童在學校族語學習的時間很有限，期待我們族

人長輩們多用母語與晚輩們互動，提供他們多聽或多說的機會(特別是嬰幼兒)，使他們持續處在全母語的環境下，穩固其母語口說能力。然而，更重要的是我們同時也需要培養下一代樂意學習母語的態度，多支持與鼓勵使用母語，以激發孩子們學習屬於自己語言的熱情與動機。

參考文獻:

1.Fishman, Joshua A. 1991. Reversing Language Shift: Theoretical and Empirical

Foundations of Assistance to Threatened Languages. Avon, UK: Multilingual

Matters.

2.Kuhl, Patricia K. 2011. “Early Language Learning and Literacy: Neuroscience

Implications for Education.” Mind, Brain, and Education 5(3): 128-142.

3.O’Grady, William, and Hattori, Ryoko. 2016. “Language Acquisition and Language

Revitalization.” Language Documentation & Conservation 10: 45-57.

Pusu dngusun kkeudus kari —-Lmutut tmgsa knxalan sayang

Apay Yuki 2019.10.6.

Pusu na ka〝Lmutu tmgsa kari knxalan sayang〞 o paah kari rudan lmutut

tmgsa lqlaqi knxalan.〝kmlawa lmutut tmgsa kari knxalan sayang〞o kiya ka

pusu nhdaan bi dnngsan qpahun ta pstutuy kari, duri ni pusu nhdaan

bidnngsun kkeudus kari uri,

Nasi embrinah miyah smluhay kari dha nanak ka lqlaqi saw smiisug ini bi

kla kari dha nanak ga,(paah kska kndsan dha empprngaw smluhay kari

kdjiyax), kiya ka mtduwa kmlawwa lmutut tmgsa kari knxalan. (Fishman 1991；O’Grady and Hattori 2016). Kiya ka kiya ni kari seejiq tnpusu sayang ga, ana ita Truku uri msula bi llingay rrngaw kari ta nanak,saw nii ka lqlaqi o ungat dha bi klaan miyah smluhay kari dha nanak. Kiya ka kiya ni saw ta dhqun ka nhdaan bi dnngsan lmutut tmgsa kari knxalan sayang. Ga spatas truma nii ka 4 klgan pusu na, saw nii: (O’Grady and Hattori 2016: 52-53):

(1).Dmpsluhay kari ka embbiyax (malu balay o laqi rbnaw) mniq llingay mttuku bi ni hmut empprngaw pngkari dha nanak,.ana do kngkingal iyax sngayan o 1000 kari Truku ka smlhayan dha.Rahuq na nii,ana niqan biyax dha smluhay kari ka lqlaqi, kiya ka kiya ni smtama tgluhay empprngaw mduuy kari ka dhuq muda.

(2).Patas euda pstutuy kari o muda bi mumal 2 kglan kari dngusun. Kiya ka kiya ni 2 klgan kari nii o asi ka psdkaun ka kari knlala ni llingay na(kari A ni B o mdka niqan 50 tnegbkbkuy).Ana ini ksi ida saw kiya nii,kiya ka kiya ni saw ramas sspgan o jiyax dduuy dha kari bubu ka ptasan, yaa bi niqan 20 iyax tuki kngkinga iyax sngayan(4 iyuax tuki kngkingal jiyax)

(3).Saw aji mha meelih ka 2 klgan biyax kari dduuy, asi ka lmutut mniq mdka bi llingay kari ka lqlaqi blbilaq bitaq prajing knsrsagan dha.

(4).Ana ini pndka ka muda pstutuy kari, kiya ka kiya ni iya bi shngii ka gaya

biyax smluhay kari o mha stghuy hngkwasan ta meelih. Saw nii biyax

meelih o paah 1 hngtkwasan siida ka plealay bi. (Kuhl 2011)。

Kiya do, ana yaa ini tuku iyax tuki slhayan dha kari dha nanak mniq ptasan ka lqlaqi ta o, ita rdrudan dga, naa ta bi dmuuy kari ta nanak empprngaw lqlaqi ta ka knxalan sayang, tai saw mha niqan lala bi jiyax bnhangan ni lala bi rrngagaw dha,(knmalu balay o paah laqi rbnaw), mha lmutut rmngaw kari bubu dba kana ka llingay nniqan dha, biyax kari rrngaw dha o mha mgdhug bi. Kiya ka kiyaq ni mgkala na hi ka pusu balay o asi ta ka psluhay niqan lnglungan dha ka laqi knxalan sayang mqaras miyah smluhay kari dha nanak, lkhaw ta balay ni ddugi ta balay dduuy dha kari dha nanak, duri ni ppeiyah bi mcilux lnglungan dha ni mlglug bi lnglungan dha ka lqlaqi smluhay kari nii o tai saw klaun dha endhiya nanak ka kari nii.

參考文獻Qtaan patas hncian sbiyaw: